Opis Zamek w Muszynie

Historia Zamku w Muszynie

Historia powstania osady Muszyna sięga roku 1288, kiedy to cała wieś została przekazana Pawłowi z Przekankowa, który był biskupem krakowskim. Przekazanie wsi odbyło się za zgodą scholastyka Kapituły Krakowskiej - Wysza herbu Półkozic. Sama wzmianka o zamku pojawia się dopiero w 1352 roku. Na przełomie XII i XIV wieku utworzono tutaj obronną rezydencję, najprawdopodobniej na jednym z dwóch przewyższeń - garbów, na jednym z których istniał już wcześniej drewniano - ziemny gródek rycerski. Początki XIV wieku to konstrukcje fortyfikacyjna, drewniano - kamienno - ziemna z czworoboczną wieżą zbudowaną z drewna ( 4x4 metry o charakterze mieszkalno - obronnym ). Zamek zbudowano za panowania Kazimierza Wielkiego. Miał bronić granicy, nadzorować spław i przewóz towarów oraz pełnić rolę komory celnej.

Data powstania zamku murowanego i jego fundator nie są znane. Faktem jest natomiast to, iż w 1352 roku zamek należał do króla polskiego, więc za panowania Kazimierza Wielkiego zamek właściwie tylko rozbudowano a nie zbudowano od podstaw. Miejsce budowy nie zostało wybrane przypadkowo. Dzięki stromym stokom z 3 stron było to miejsce naturalnie utworzone pod tego typu obiekt. Całość otoczono kamiennym murem, a most zwodzony, przez który można było się dostać do środka, przerzucono nad przekopem od strony grzbietu. Brama prowadziła na dziedziniec przez czworoboczną wierzę. Od wschodniej strony znajdował się piętrowy dom należący do starosty.

Pierwszego zniszczenia zamku dokonali Węgrowie, pod wodzą Tomasza Tarczaja, w 1474 roku. Zdobycie i zniszczenie zamku owocowało jego późniejszą odbudową, a zamek uzyskał ostateczny kształt : prostokąt otoczony murem obwodowym, dwie czworoboczne baszty, z kilkukondygnacyjnym wnętrzem ( wschodnia i zachodnia ) oraz jeden budynek mieszkalny. Południowa strona zamku posiadała mały, dodatkowy dziedziniec. Prawdopodobnie ten wąski obszar był przykryty dachem i miał spełniać funkcję korytarza obronnego. W zachodniej części dziedzińca głównego znajdowała się studnia.

Legendy Zamku w Muszynie

Jedna z legend zamku muszyńskiego opowiada o staroście Muszyny, Bedlińskim, który nakazał wydrążyć lochy pod zamkiem, które miały służyć ukryciu skarbu. Ma go strzec para skamieniałych dzieci.
Inna legenda głosi, że w tychże lochach ma być ogromna sala ze śpiącymi żołnierzami, którzy budzą się co roku, w Niedzielę Palmową. Kiedyś mają ożyć i połączyć się ze śpiącymi rycerzami tatrzańskimi, i wygrać ostatnią bitwę z wrogami Rzeczypospolitej.
W zamierzchłych czasach w te strony uciekł król Muskata wraz z rycerzami o tak wysokim wzroście, że mogli sobie podawać ręce, będąc na przeciwnych szczytach. Król był tak bardzo zachwycony okolicą, że postanowił wybudować zamek i założyć miasto, które otoczyły murem - stąd miała się wziąć nazwa - Muszyna.
Po najeździe Wegórw na Muszynę, podczas odbudowy zastanawiano się skąd brać wodę na zamek. Postanowiono wykopać studnię. Ochotników nie było, a w pobliskim Sabinowie został złapany zbój, niewiadomego pochodzenia i wtrącony do lochów zamku muszyńskiego. Miał zostać stracony, chyba ze dokopie się do wody z zamku i złoży przysięgę, że zbójować nie będzie. Śmiałek cały dzień i noc kopał, śpiąc na desce, na samym dole studni. Po 2 miesiącach, patrząc w górę, zbój zauważył piękną pannę, która po powrózku schodzi w dół. Panna śmiejąc się na pytanie zbója, kim jest, odpowiedziała iż jest studnicą, opowiadając, że każda studnia ma źródło i swojego ducha. Twierdziła, że Pan Bóg odpuści zbójowi każde grzechy, i przepowiedziała, że jutro dokopie się do wody. Woda ma być duża i zbój powinien od razu wskakiwać do wiadra, żeby jak najszybciej go wyciągnęli. Wychwalała również Muszynę, że jest to wod dobra, kwaśna, przyniesie miastu chwałę i splendor. Nazajutrz zbój faktycznie dokopał się do wody, która mocno wypłynęła i cudem udało się go wyciągnąć. W studni woda mocna bulgotała i dudniła. Woda ze studni służyła staroście i jego ludziom, aż do czasu gdy zamek zaczął się walić, a austriacki zaborca nakazał wsypać do studni kamienie. Do dziś nie wiadomo gdzie ta studnia się znajduje.

Legenda głosi, iż słynne piwnice zamkowe i skarby, które w niej się mają znajdować otwierają się w Dniu Św. Trójcy, o godzinie 12. Odważni, którzy chcą tam wejść mogą nabrać tyle złota, ile są w stanie unieść. Wrota zamykają się po ostatnim dzwonie kościelnym. Kiedyś, jedna odważna niewiasta spróbowała swojego szczęścia z dzieckiem, niosąc je na rękach. Dziecko położyła na chwilę na ziemi, żeby nie przeszkadzało w nabieraniu złota. Podczas dzwonienia dzwonów na podniesieniu, kobieta ledwo zdążyła przejść przez drzwi. Po chwili zdała sobie sprawę, iż zostawiła dziecko przy skarbach. Mocno płakała i lamentowała. Miejscowy ksiądz i ludność zaalarmowana lamentami kobiety, zaczęli się modlić. Po roku pobiegła znowu na zamek, zobaczyła że drzwi są otwarte a dziecko siedzi żywa na skarbach, trzymając czerwone jabłko w ręku.

Zamek obecnie

Ruiny zamku w Muszynie odwiedzane były przez liczne grupy archeologów, których głównym zadaniem było odsłonięcie pozostałości tej budowli. Chodziło głównie o mury zewnętrzne, które były pod ziemią. Dzięki tym staraniom możemy obecnie podziwiać jak wyglądał obrys obszaru obronnego oraz część zabudowy wewnętrznej. Z większych obiektów dotrwał mur południowy oraz sterczyna ściany jednej z wież, przy której znajdował się widoczny do dzisiaj przekop. W okolicy zamku pozostał również nasyp ziemny, będący świadectwem istnienia gródka, wzniesionego za panowania Bolesława Śmiałego w XI wieku.
Odkryto również tysiące drobnych artefaktów, które wnikliwie i skrupulatnie poszukiwano w ziemi. Są to głównie fragmenty naczyń, kafli czy ceramiki, pochodzącej z obszaru Czech i Węgier. Wydobyto również ręcznie kute gwoździe, blachy oraz sztabki. Fragmenty ukryte w ziemi mówią o burzliwych dziejach zamku, poprzez wydobycie m.in. fragmentów militarnych grot bełtów kusz, haków do naciągania cięciwy czy też luf hakownic, jednego z najstarszych typów broni palnej. Z oporządzenia konia i jeźdźca często natrafiano na podkowy, wędzidła, fragmenty ostróg i strzemion. Wśród znalezisk jest też kilkanaście monet węgierskich i polskich, m. in. Władysława Warneńczyka, Władysława Pogrobowca, Marcina Korwina, Jana Olbrachta i Władysława III Wazy.

Dojazd

Najdogodniejsze połączenie to droga nr 971 z Krynicy Zdrój do Muszyny. W centrum Muszyny, po minięciu rynku kierować się należy na Piwniczną. Mijając tory kolejowe oraz most trzeba skręcić w pierwszą drogę w prawo, gdzie można zostawić samochód i na dalszą drogę udać się pieszo. Ścieżka skręcając w lewo prowadzi nas do góry w las. Już na górnej partii Pasma Koziejówki, po dotarciu do rozwidlenia dróg należy skręcić w lewo i zejść kilkanaście metrów i idąc cały czas prosto dotrzemy do celu.
Drugą alternatywną drogą jest szlak spacerowy z rynku w Muszynie. Ma on około 1.3 km długości i wiedzie początkowo przez park miejski, aby potem prowadzić nas wygodnymi piaskowcowymi stopniami na sam szczyt z zamkiem. Dokładny opis szlaku wraz z mapą znajduje się Szlak spacerowy Muszyna - Góra Zamkowa - Muszyna